1.0 PENGENALAN
Dasar
luar semasa pemerintahan Tunku Abdul Rahman ialah beliau mengamalkan dasar luar
yang bersifat pro-Barat di mana beliau terlalu bergantung pada negara-negara
barat. Tun Razak berpendapat dasar yang diamalkan oleh Tunku Abdul Rahman lebih
bersifat konservatif dan tidak memberikan kelebihan kepada Malaysia. Apabila
Tun Razak mengambil alih tampuk pemerintahan, secara tidak langsung Tunku juga
menyerahkan sebahagian tugas kepada Tun Razak untuk mengendalikan dasar luar
negara. Tun Razak mula mempelajari selok-belok pelaksanaan dasar luar dengan
mengadakan hubungan dengan negara-negara luar. Melihat kelemahan dasar yang
diamalkan oleh Tunku Abdul Rahman yang pro-Barat, beliau telah mengubah dasar
tersebut kepada prinsip dasar yang lebih bersikap terbuka, berkecuali dan
bersahabat dengan mana-mana negara tanpa mengira sebarang ideologi, politik dan
agama. Dasar ini merupakan suatu politik yang tinggi dan ia biasanya ditentukan
oleh golongan pemimpin.
Dasar luar yang diperkenalkan oleh
Tun Abdul Razak adalah lebih bersifat terbuka dan beliau telah membuat
perubahan sebanyak 360 darjah jika
dibandingkan dengan zaman Tunku Abdul Rahman. Tun Abdul Razak telah menyusun
dasar luar yang bersifat neutral, aman bebas dan berkecuali. Faktor yang menyebabkan
Tun mengubah dasar luar dapat dikategorikan kepada tiga iaitu faktor
personaliti beliau, luaran dan faktor dalaman. Beliau mengubah dasar luar ini
adalah bertujuan untuk menjamin keselamatan negara daripada sebarang ancaman.
2.0 SEBAB TUN RAZAK MENGUBAH DASAR LUAR MALAYSIA
2.1 PERSONALITI
Pengalaman Tun Abdul Razak sebagai
Timbalan perdana menteri menyebabkan beliau mengetahui selok-belok mengenai
dasar luar Tunku Abdul Rahman yang lebih bersifat pro-barat dan anti komunis.
Pengalaman beliau dalam sama-sama berpolitik dengan Tunku telah mematangkan
beliau sebagai Timbalan Perdana Menteri. Beliau juga pernah terlibat dengan
mewakili Tunku dalam beberapa persidangan dan mesyuarat sama ada di peringkat
serantau mahupun antarabangsa. Antaranya ialah Tun pernah dihantar menjadi
wakil dalam persidangan Menteri-menteri luar, persidangan setia kawan dan
beberapa lagi persidangan yang dihadiri. Oleh itu, pengalaman ini menjadikan
Tun berasa dasar luar harus diubah kerana melihat dasar luar Tunku yang lebih bersifat
kebaratan.
Selain itu, Tun mahukan dasar luar yang
lebih pragmatik yang mengikut perubahan semasa. Beliau mengubah persepsi bahawa
kuasa pertahanan bukan bermakna menjamin keselamatan, ini kerana keselamatan
dilihat daripada persepsi sosial dan militari. Beliau juga menyatakan
keselamatan negara boleh dicapai melalui diplomasi iaitu rundingan dan
persahabatan dengan negara luar. Rundingan yang dibuat boleh membantu daripada
segi keselamatan sama ada ekonomi, politik dan sosial. Semasa zaman Tunku beliau
lebih bersifat pro-barat dan anti komunis menyebabkan negara tidak mempunyai
hubungan yang luas kerana lebih tertumpu pada barat, oleh itu dasar sebegini
perlu diubah. Tun Razak juga melihat masalah yang berlaku ada jalan
penyelesaiannya dan dengan cara rundingan mampu mencari jalan penyelesaian.
Sifat setia kawan Tun Ismail terhadap
Tun Razak juga menyebabkan Tun Ismail menyokong Tun Razak, ini kerana pemikiran
Tun Ismail sehaluan dengan Tun Razak. Oleh itu, dasar luar Tun Razak mendapat
sokongan daripada Tun Ismail. Mereka melihat kelemahan dasar luar yang
diamalkan oleh Tunku Abdul Rahman yang hanya bersifat pro-barat dan tidak
mengadakan hubungan diplomatik dengan negara luar. Kesilapan yang dilakukan
oleh Tunku Abdul Rahman ke atas dasar ini mendorong Tun Razak dan Tun Ismail memujuk Tunku agar
merobak dasar luar yang diamalkannya. Kelemahan yang wujud daripada pelaksanaan
dasar Tunku adalah daripada prinsip dasar luar yang diamalkan Tunku tidak
seimbang kerana mengabaikan hubungan Malaysia dengan negara-negara Afro-Asia
dan negara-negara Islam[1].
Tun Ismail juga pernah mencadangkan idea dalam perbahasan parlimen 1968 agar
negara Malaysia bersifat berkecuali. Ketika pemerintahan Tun Razak, beliau
menerima idea yang dicadangkan oleh Tun Ismail. Ini menunjukkan mereka berdua
sehaluan. Selain itu, mereka juga percaya bahawa NAM dan juga diplomasi boleh
menjamin keselamatan di samping kekuatan ketenteraan.
Selain itu, Tun juga mahu mengubah
persepsi luar terhadap negara melalui ‘Truth
Mission’ iaitu dengan cara Tun
Razak ke negara-negara lain untuk menjelaskan bahawa Malaysia bukan sebuah
negara neokolonisme dan menyatakan hasrat untuk menyertai NAM. Selain itu,
adalah rentetan daripada konfrantasi yang berlaku antara Malaysia dengan
Indonesia menyebabkan Malaysia tidak mempunyai hubungan dengan negara-negara
membangun terutamanya negara-negara dunia ketiga. Keadaan ini telah menyebabkan
hubungan diplomatik antara Malaysia dan Indonesia semakin renggang. Keadaan ini
menyebabkan Malaysia ditolak untuk menyertai persidangan NAM. Selain itu,
kekecewaan Tun Razak terhadap Amerika yang
telah memihak Indonesia dengan alasan Amerika khuatir dengan peluasan
kuasa oleh Soviet Union di Indonesia.[2]
2.2 LUARAN
Selain itu faktor luaran juga
menyebabkan Tun mengubah dasar luar. Setelah politik dunia berubah daripada bipolar
kepada tripolar antaranya. laitu dunia telah diungguli oleh tiga kuasa besar
iaitu Rusia, Amerika Syarikat dan China sebagai kuasa besar yang baru. China
menjadi kuasa besar kerana turut menduduki majlis keselamatan dan telah
memiliki kuasa veto bersama empat buah negara lain iaitu Britain, Amerika
Syarikat, Rusia dan Perancis. Kehadiran China sebagai kuasa besar yang baru ini
menyebabkan negara-negara Asia perlu memastikan negara berkuasa besar ini tidak
bersekongkol dan mengetepikan kepentingan negara kecil. Ini adalah bertujuan
untuk memastikan kuasa-kuasa besar tidak menjadikan negara kecil sebagai mangsa
keadaan sekiranya berlaku sebarang masalah atau ancaman.
Dasar pertahanan Britain juga merupakan
sebab dasar luar diubah. Sebelum Tanah Melayu mencapai kemerdekaan, Tunku Abdul Rahman telah
menandatangani satu perjanjian pertahanan dengan Britain bertujuan untuk
mengukuhkan sistem pertahanan dalam dan luar negara. Perjanjian ini dikenali
Anglo Malayan Defence Agreement (AMDA) di mana Britain berjanji akan membantu
Tanah Melayu sekiranya mendapat ancaman negara luar. Perjanjian ini
ditandatangani Britain juga adalah untuk kepentingan mereka di kawasan timur,
di samping keadaan perang dingin yang berlaku di antara tiga kuasa besar iaitu
Amerika Syarikat, Soviet Union dan China dan peperangan yang berlaku di
Indochina. Oleh itu, perjanjian ini menjadi suatu perkara yang penting bagi
pertahanan dan keselamatan Tanah Melayu sekiranya diancam oleh sebarang kuasa
asing. Pakatan AMDA ini telah memainkan peranan yang penting dan kejayaan
dicapai dalam perjanjian ini ialah Britain dapat menamatkan peristiwa konfrantasi
antara Malaysia dengan Indonesia.
Walau bagaimanapun, perjanjian ini tidak
bertahan lama kerana pihak Britain dan Amerika Syarikat membuat keputusan untuk
menarik tentera-tenteranya daripada ‘East
of Suez’ kerana kuasa Britain semakin berkurang di samping keadaan ekonomi
yang teruk. Penarikan tentera ini adalah disebabkan Britain kehilangan tentera
India yang menjadi tulang belakang kepada pertahanan di sebelah timur Suez.
Sejak daripada pembentukan kerajaan peralihan, kongres mendesak agar semua
anggota tentera India di seberang timur tengah dibawa balik ke India begitu
juga dengan India di Timur Jauh [3].
Penarikan tentera inilah menyebabkan perjanjian pertahanan AMDA dimansuhkan.
Pada masa yang sama, British telah
mencadangkan satu perikatan yang lebih longgar iaitu Pakatan Pertahanan Lima
Kuasa atau Five power Defence Arrangement (FPDA) untuk menggantikan AMDA.
Pakatan ini dimeterai oleh 5 buah negara iaitu Britain, Malaysia, Singapura,
New Zealand dan Australia. Melalui perjanjian pakatan ini, sekiranya berlaku
sebarang ancaman rundingan akan dibuat bagi menyelesaikan sebarang masalah yang
timbul. Namun, perjanjian ini tidak memberikan sepenuhnya jaminan terhadap
keselamatan kerana Britain tidak akan mengambil langkah positif sekiranya
Malaysia diserang selagi tidak menjejaskan ekonomi mereka. Manakala Australia
pula tidak mahu mengadakan kerjasama yang baik.
Selain itu, kesan daripada perang
Vietnam dan pelaksanaan Doktrin Nixon. Perang Vietnam ialah perang saudara
melibatkan Vietnam Utara dan Vietnam Selatan di mana peperangan ini melibatkan
penglibatan kuasa-kuasa besar. Vietnam Utara mendapat sokongan daripada Soviet
Union daripada segi ketenteraan, politik dan diplomatik. Kemudiannya masalah dikatakan
bertambah buruk setelah penglibatan kuasa Amerika di Vietnam Selatan. Akan
tetapi Vietnam Utara berjaya menakluki wilayah Vietnam Selatan. Seterusnya Amerika
Syarikat dikatakan cuba menunjukkan pengaruhnya sebagai sebuah kuasa besar di
Asia Tenggara dan cuba membendung pengaruh China Komunis. Akan tetapi China
Komunis pula menyatakan pendiriannya untuk membantu Vietnam daripada
pencerobohan pihak Amerika. Kemudiannya Komunis Vietnam mula mahu meluaskan
pengaruhnya ke Laos dan Kampuchea setelah membentuk kerajaan sementara iaitu
Republik Demokratik Vietnam (RDV). Peluasan pengaruh inilah yang membimbangkan
keselamatan Malaysia kerana khuatir Vietnam turut menakluki Thai yang berjiran
dengan Malaysia. Oleh itu, sekiranya apa-apa terjadi ia tentu akan mempengaruhi
Malaysia dan ini akan menguatkan lagi pergerakan PKM sekiranya pengaruh Komunis
Vietnam menyusur masuk ke dalam negara.
Kebimbangan terhadap keselamatan rantau
Asia Tenggara bertambah apabila mengetahui kerajaan Amerika mengambil keputusan
menarik keluar tenteranya dari Asia Pasifik kerana melihat diri akan kalah
dalam perang Vietnam disebabkan pelaksanaan Doktrin Nixon. Penarikan tentera
oleh Amerika daripada Vietnam adalah kerana kegagalan mempertahankan
kedudukannya sebagai kuasa besar di sana. Penarikan tentera ini sebenarnya adalah untuk memberi peluang
kepada negara Asia Tenggara mempertahankan keselamatan negara masing-masing
tanpa campur tangan daripada kuasa-kuasa besar terutamanya bagi Vietnam. Namun,
penarikan tentera di Asia Tenggara telah mewujudkan kekosongan kuasa besar
menyebabkan Soviet Union dan China masing-masing mahu meluaskan pengaruh
mereka. Oleh sebab itu, Tun Razak mahu meluaskan hubungan dengan negara-negara
luar untuk menjamin keselamatan di samping mahu menjalinkan hubungan dengan
negara-negara NAM, OIC, China dan Afrika Selatan. Negara-negara Asia juga mula
menguatkan sistem ketenteraan masing-masing sama ada dalam dan luar negeri
untuk menjamin keselamatan dan pertahanan.[4]
Selain itu daripada détente iaitu negara-negara besar tidak harus mengetepikan
negara-negara kecil agar tidak berlaku ketegangan dalam politik antara kuasa
besar dengan negara- negara kecil. Pada 1970, kuasa besar sudah mula berdialog
antara satu sama lain dan Tun menyatakan apabila kuasa-kuasa besar ini
berdialog kita perlu berhati-hati kerana mereka akan mengecualikan
negara-negara kecil. Keadaan ini boleh membawa kepada sifat mahu mendominasi terhadap
negara kecil.
Selain itu, disebabkan oleh rapprochement antara US dengan China. Inisiatif
ini diambil Amerika untuk berbaik-baik dengan negeri China kerana dahulu
Amerika tidak mempunyai hubungan dengan China kerana ideologi yang berbeza.
Amerika bertindak begitu kerana merasakan kemungkinan akan kalah di Vietnam dan
disebabkan oleh Vietnam disokong oleh China. Amerika Syarikat juga tidak mahu
Soviet Union meluaskan pengaruh komunis ke Asia Tenggara kerana pada masa itu
Soviet Union menjadi tulang belakang kepada Vietnam dengan memberi sokongan
kepada Vietnam Utara ketika berperang dengan Vietnam Selatan.
2.3 DALAMAN
Tun razak mengubah dasar luar juga
adalah untuk menangani masalah Parti Komunis Malaya ( PKM) dalam negara. Pada
masa itu masalah yang sering mengancam keselamatan negara adalah datangnya
daripada ancaman komunis. Untuk menjamin keselamatan negara, kestabilan politik
negara perlu dikekalkan terlebih dahulu dan barulah dasar luar dapat
dilaksanakan dengan berkesan. Ancaman komunis merupakan suatu yang dominan,
mereka menggunakan pelbagai taktik untuk mewujudkan sebuah negara republik
komunis di Tanah Melayu. Mereka telah melakukan pelbagai serangan dan keganasan
terhadap negara sebelum dan selepas kemerdekaan. Keganasan yang dilakukan sangat
meluas sekali iaitu di kawasan luar bandar termasuk juga di kawasan bandar.
Serangan komunis yang paling hebat sekali ialah pada tahun 1976 iaitu peristiwa
yang membawa kepada konflik sempadan antara Malaysia dengan Thailand. Konflik
ini berlaku apabila pengganas komunis masuk ke seberang negara Thailand dan
bertempur dengan pasukan keselamatan negara Malaysia. Kemudian ditambah pula dengan fitnah dan dakyah terhadap Tun
Razak.
Komunis juga telah mempengaruhi
pegawai-pegawai kerajaan dan pemimpin masyarakat, keadaan ini boleh menggugat
kekukuhan politik Malaysia. Mereka juga turut mempengaruhi orang-orang Melayu
agar membantah dasar yang diperkenalkan oleh kerajaan dan menghasut golongan
pelajar supaya turut terlibat dalam hal politik. Akibat daripada masalah inilah
menyebabkan Tun Razak mengadakan kerjasama dengan negara Thailand untuk
menentang anti-gerila komunis dan turut bekerjasama dengan Indonesia bagi
menghapuskan PKM. Oleh itu, Tun Razak melihat pertahanan dan keselamatan negara
adalah suatu yang penting. Masalah komunis dalam negara dikatakan dapat
mempengaruhi corak pelaksanaan dasar. Tun juga melihat ancaman komunis sebagai
satu ancaman yang serius dan beliau percaya keselamatan negara boleh dicapai
melalui diplomasi.
Selain itu adalah untuk membina negara
bangsa. Ini adalah rentetan daripada rusuhan kaum yang berlaku iaitu peristiwa
13 Mei yang membabitkan konflik etnik antara Melayu dengan Cina. Pada masa itu,
kaum Cina di Malaysia adalah 30 peratus daripada penduduk Malaysia menunjukkan
kaum Cina adalah antara kaum memiliki jumlah yang ramai.[5]
Daripada peristiwa inilah Tun ingin menguatkan persefahaman antara kaum agar
peristiwa ini tidak berulang lagi. Peristiwa yang berlaku ini menyebabkan
pembinaan negara bangsa harus dipercepatkan.
Oleh itu, Tun Razak telah mengetuai
delegasi rasmi ke China untuk berunding tentang status penduduk Cina di
Malaysia. Selepas itu, sesiapa sahaja yang berasal dari China dan memilih untuk
menjadi rakyat Malaysia automatik akan kehilangan hak untuk menjadi rakyat
China kerana China sudah melepaskan warganegaranya di Malaysia sebagai
warganegara Malaysia. Walaupun faktor ini merupakan penyumbang yang kecil
tetapi rentetan daripada peristiwa inilah yang menyebabkan kita mengiktiraf
negara China sebagai balasan. Walau bagaimanapun, Malaysia hanya mengiktiraf
satu Cina sahaja iaitu Republik Rakyat Cina.
Selain itu juga, adalah disebabkan oleh
faktor ekonomi. Di mana pada masa itu harga getah dan kelapa sawit menurun.
Cina pula mahu membeli bekalan bahan mentah, dan ini telah memberikan peluang
kepada kita sebagai negara pembekal getah dan kelapa sawit untuk kita meluaskan
pasaran. Kemudiannya China bersetuju membeli getah daripada Malaysia mengikut
harga pasaran antarabangsa. Selain itu, Malaysia mengikat kontrak Republik
Rakyat China yang dapat meningkatkan kerjasama daripada segi bidang
kejuruteraan.
3.0
KESIMPULAN
Oleh
itu, perubahan dasar luar yang dibuat oleh Tun Razak memberikan perubahan
positif kepada negara. Hasil hubungan luar dengan negara-negara OIC, China dan
negara-negara Islam menunjukkan Tun berfikiran negara harus menjalinkan
hubungan dengan negara-negara lain untuk kepentingan daripada keselamatan di
samping menjalinkan hubungan baik daripada segi ekonomi, politik dan sosial.
Tun Razak juga berpendapat jalinan antara negara terutama negara di Asia
Tenggara dengan negara berkuasa besar adalah untuk mengelakkan daripada
berlakunya dominasi daripada negara besar terhadap negara kecil yang akan
merugikan dan melemahkan negara kecil.
Tun Razak juga seorang yang bijak
dalam menjalinkan hubungan dengan negara luar setelah melihat hubungan luar
yang diamalkan oleh Tunku yang ke arah kebaratan. Kebimbangan beliau terhadap
serangan dan pengaruh komunis serta mahukan jaminan daripada negara luar
menyebabkan Tun mengubah dasar yang lama sebanyak 360 darjah. Oleh itu, dasar
luar yang diamalkan Tun Razak memberi keuntungan kepada negara sama ada
daripada segi politik, ekonomi mahupun sosial.
4.0 BIBLIOGRAFI
Roseman Abu Hassan (
2003). Tun Abdul Razak bin Dato’ Hussein
: Dasar Luar Malaysia 1970-1976 :Tanjung Malim. Universiti Pendidikan
Sultan Idris.
Yayasan Tun Razak (
2006). Tun Abdul Razak : Potret dalam
kenangan: Kuala Lumpur, utusan Publication & Distributar sdn.bhd.
Nadzan Haron ( 1996). Malaya dalam sistem pertahanan imperialis British sebelum dan selepas
perang dunia kedua.
Paridah Abd. Samad ( 1998). Tun Abdul Razak: A Phenomenon in Malayisian Politics: Selangor,
perpustakaan negara Malaysia.
[1]
Rozeman Abu Bakar. Tun Abdul Razak bin Dato’ Hissein: Dasar
luar Malaysia 1970-1976, 2003. Hlm 37-38
[2]
Rozeman Abu Bakar. Tun Abdul Razak bin Dato’ Hissein: Dasar
luar Malaysia 1970-1976, 2003. Hlm 39-41
[3]
Nadzan Haron. Malaya dalam sistem
pertahanan imperialis British sebelum dan selepas perang dunia kedua, 1996. Hlm
129-130
[4]
Rozeman Abu Bakar. Tun Abdul Razak bin Dato’ Hissein: Dasar
luar Malaysia 1970-1976, 2003. Hlm 81-86
No comments:
Post a Comment